مطالعه ی الگوی استقراری دوره ی ساسانی دشت میان کوهی فارسان در استان چهارمحال و بختیاری

Authors

علیرضا خسروزاده

حسین حبیبی

abstract

پیگیری روندهای فرهنگیِ دوران گوناگون در مناطق با ارتفاع بیش از 2000 متر از سطح دریا مسئله ای ست شایسته ی توجه که توان بالقوه ی آن در باستان شناسی ایران کم تر مورد توجه قرار گرفته است. در پژوهش حاضر، براساس هدف مطالعه ی چرایی و چگونگی تشکیل و تداوم استقرارهای شهرستان فارسان، به عنوان چنین دشت میان کوهی در دوره ی ساسانی، با بهره بردن از بینش محیطی و استفاده از نرم افزار arc gis، به بررسی متغیرهای گوناگون محیطی، نسبت به الگوی پراکنش استقرارهای ساسانی پرداخته و مشخص شد که مهم ترین عوامل زیست محیطی در این رابطه، دسترسی به آب و مرتع کافی است. در این میان، مستقر شدن در نقاطی با پوشش غنی مرتع برای کوچ نشینان منطقه، سکونت گزیدن در مکانی با توان بالقوه برای زراعت آبی برای جوامع کشاورز یکجانشین و دسترسی به راه های ارتباطی، اهمیت ویژه ای در مکان گزینی هر دو گروه مردم ساکن فارسان ساسانی داشته است. الگوی استقرار درونِ شهرستان در دوره ی ساسانی، در ادامه ی روندی که از دوره ی الیمایی ها آغاز شده بود، با تأثیرپذیری از عامل برخورداری از کنترل اجتماعی ـ سیاسی پیشرفته تر و احیاناً سرمایه گذاری های دولتی ـ که این بار، از سوی حکومت مقتدر مرکزی ساسانی سیاست گذاری می شد ـ شکل می گیرد، بنابراین پیوستگی الگوی پراکنش استقرارها با راه ها و نیز، این نکته که محوطه های این دوره به اجبار در کنار بسترهای اصلی رود و چشمه ها نیستند، می تواند توجیه پذیر باشد. در دوره ی ساسانی در عین حال که سکونت بر دامنه ی کوه ها و بر تپه های کنار دشت، هم چون دوران پیشین ادامه می یابد؛ به طور مشخص تمرکز اصلی استقرارها متمایل به دشت مرکزی می شود. در این دوره وسعت استقرارها نیز، بیش تر شده است که شواهدی از روند روبه رشد افزایش جمعیت در فارسان دوره ی ساسانی را در اختیار می گذارد. نشانه های برهم کنش های بین این منطقه و حوزه های فرهنگی خوزستان و فارس دوره ی ساسانی در بین داده های باستان شناختی ـ شکل و تزیین سفال ها ـ مشهود است. این مشابهت ها در مواد فرهنگی، با مسیر کوچ عشایر بختیاری منطقه ی فارسان و روابطی که دارند، هم پوشانی دارد.

Upgrade to premium to download articles

Sign up to access the full text

Already have an account?login

similar resources

مطالعه ی الگوی پراکنش محوطه های دوره ی پارتی شهرستان فارسان، چهارمحال و بختیاری

فارسان در بخش میانی کوههای زاگرس (¬مرکز استان چهارمحال و بختیاری) واقع شده و رشته کوههای نسبتاً مرتفع با چندین قله¬ی بالای 3000 متر ارتفاع بخشهای قابل توجهی از چشم¬انداز طبیعی این منطقه را تشکیل می¬دهند. این چشم¬انداز عبارت از یک دشت نسبتاً کوچک و چندین دره¬ی کوچک منتهی به این دشت است. این منطقه از کم¬شناخته¬شده¬ترین مناطق فلات ایران است. در سال 1386 این منطقه طی یک فصل به سرپرستی علیرضا خسروزاده...

بررسی و تحلیل الگوی استقراری محوطه های ساسانی در دشت میان کوهی سنقر و کلیایی

عوامل محیطی همچون دوری و نزدیکی به منابع آب، پوشش گیاهی، اقلیم، شیب و مواردی از این قبیل در تمامی جهات زندگی مردمان دوران باستان، نقشی تعیین کننده داشته است. اختلاف در درجه اهمیت هر یک از این عوامل، می تواند از طرفی به دلیل شدت تأثیرات عامل و از طرف دیگر به دلیل نوع خاص معیشت و یا فرهنگ ناحیه باشد؛ اما آگاهی از این موضوع تنها با مطالعه یک محوطه امکان پذیر نیست، بلکه این گونه پژوهش ها مستلزم برر...

full text

تحلیل الگوی استقراری دوره ساسانی دشت سنقر

آگاهی از این موضوع که چه عواملی در مکان گزینی محوطه های باستانی یک منطقه نقش دارند، تنها با مطالعه یک محوطه امکان پذیر نیست، بلکه اینگونه پژوهش ها مستلزم بررسی تمامی محوطه های یک منطقه جغرافیایی مشخص است. امروزه در مطالعات باستان شناختی، از اطلاعات بررسی های باستان شناختی استفاده می شود که این روش در مقایسه با حفاری، علاوه بر عدم تخریب سایت های باستانی، موجب صرفه جویی در هزینه و زمان نیز می شود...

15 صفحه اول

Survey of the nutritional status and relationship between physical activity and nutritional attitude with index of BMI-for-age in Semnan girl secondary school, winter and spring, 2004

دیکچ ه باس فده و هق : ب یناوجون نارود رد هیذغت تیعضو یسررب ه زا ،نارود نیا رد یراتفر و یکیزیف تارییغت تعسو لیلد ب تیمها ه تسا رادروخرب ییازس . یذغتءوس نزو هفاضا ،یرغلا ،یقاچ زا معا ه هیذغت یدق هاتوک و یناوـجون نارود رد یا صخاش نییعت رد ب نارود رد یرامیب عون و ریم و گرم یاه م یلاسگرز ؤ تـسا رث . لماوـع تاـعلاطم زا یرایسـب لـثم ی هتسناد طبترم هیذغت عضو اب بسانم ییاذغ تاداع داجیا و یتفایرد یفاضا...

full text

مطالعه نقش برجسته های گیاهی سیراف در دوره ی ساسانی

هنر گچبری، از هنرهای تزئینی معماری بناهای ایران است که از دیرباز زینت بخش بسیاری از کاخ ها و بناهای قبل از اسلام بوده است. از نقوش ناب در گچبری ایرانی می توان به نقوش گیاهی اشاره کرد. که در کاخ های ساسانی نمونه های متنوعی از آن به چشم می خورد. این نقوش در گچبری ها، نقوش چکیده نگاری شده ای از طبیعت اند و اشکال متنوعی را در بر می گیرند که عبارتند از نقوش: نخل، انگور، انار، گل نیلوفر آبی و گل چند ...

full text

بررسی جایگاه زن در نهاد خانواده ی دوره ی ساسانی

در دوره­ی ساسانی، آیین زرتشتی چهارچوب روابط بین تمامی اعضای خانواده را مشخص نموده بود. پدر به عنوان که خدا یا رئیس خانواده در نهاد خانواده راس قرار داشت. تمامی اعضای خانواده موظف بودند از وی فرمانبرداری نمایند. در مرتبه­ی پایین­تر، زن یا کدبانو قرار داشت. کدبانو موظف بود کارهای داخل خانه را انجام دهد، از فرزندان و سایر اعضای خانواده سرپرستی نماید و در اقتصاد خانواده که شامل کار در مزارع و یا نگ...

full text

My Resources

Save resource for easier access later


Journal title:
پژوهش های باستان شناسی ایران (علمی - پژوهشی)

Publisher: دانشگاه بوعلی سینا

ISSN 2345-5225

volume 5

issue 8 2015

Hosted on Doprax cloud platform doprax.com

copyright © 2015-2023